Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2011

Οκτώ δάσκαλοι του Ukiyo-e, Αριστουργήματα από το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης Κέρκυρας στο Παρίσι

Πριν από δύο χρόνια, το καλοκαίρι του 2009, με αφορμή τα 110 χρόνια διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Ιαπωνίας, πραγματοποιήθηκε στο Τόκυο η έκθεση του Μουσείου Ασιατικής Τέχνης της Κέρκυρας "Σαράκου και άλλα κρυμμένα ιαπωνικά αριστουργήματα από τη γη της Ναυσικάς". Η έκθεση παρουσίαζε έργα της συλλογής του Μουσείου και στους 3 μήνες που διήρκεσε έτυχε ευρείας αναγνώρισης από το ιαπωνικό κοινό.
Μετά από αυτή την επιτυχία, το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης συνεχίζει τη διεθνή του δραστηριότητα με μια νέα έκθεση στο Παρίσι. Για αυτήν την πραγματικά ξεχωριστή έκθεση, το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης της Κέρκυρας δανείζει στο Maison de la Culture du Japon a Paris 173 ξυλογραφίες από τη συλλογή Μάνου, έργα τα οποία δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ στη Γαλλία.
Πρόκειται για ξυλογραφίες ukiyo-e, όπως ονομάζεται το ρεύμα της ιαπωνικής ζωγραφικής, στο οποίο ανήκουν. Τα έργα υπογράφουν οκτώ από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του ukiyo-e: o Hokusai, o Utamaro, o Sharaku, o Hiroshige κα.
Τα ιαπωνικά τυπώματα της έκθεσης, αγορασμένα από τον έλληνα πρέσβη Γρ. Μάνο στο Παρίσι στις αρχές του 20ου αιώνα, λειτουργούν ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις τρεις χώρες: την Ιαπωνία, την Ελλάδα και τη Γαλλία. Η Ελλάδα βρίσκεται στο κέντρο αυτής της ιδιαίτερης πολιτισμικής σχέσης καθώς εδώ φυλάσσονται αυτοί οι θησαυροί της ιαπωνικής χαρακτικής, η οποία επηρέασε καταλυτικά την εξέλιξη της γαλλικής και κατ' επέκταση της ευρωπαϊκής τέχνης - από τους εμπρεσιονιστές, μουσικά ρεύματα-μέχρι το σύγχρονο κόμικ.
Με την έκθεση αυτή η Ελλάδα έρχεται να υποστηρίξει την Ιαπωνία σε μία δύσκολη στιγμή της ιστορίας της, μετά τα καταστροφικά γεγονότα του πρόσφατου τσουνάμι, ενώ το γεγονός ότι η συλλογή που παρουσιάζεται ανήκει σε Έλληνα διπλωμάτη προάγει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Η "γνωριμία" του έλληνα πρέσβη με την ιαπωνική τέχνη πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι, και αυτό ακριβώς είναι ο συνδετικός κρίκος με την πόλη που διαθέτει το σημαντικότερο σήμερα κέντρο προώθησης του ιαπωνικού πολιτισμού στην Ευρώπη, το Maison de la Culture du Japon a Paris, το οποίο και θα φιλοξενήσει την έκθεση για χρονικό διάστημα περίπου 3 μηνών.
Παράλληλα, προβάλλοντας αριστουργήματα της ιαπωνικής τέχνης στο Παρίσι, σε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα πολιτισμού, η Ελλάδα συμβαδίζει με την ευρωπαϊκή κατευθυντήρια της ένωσης λαών και πολιτισμών μέσα από την αλληλοκατανόηση και το σεβασμό στο διαφορετικό. Τέλος, προβάλλεται μια εναλλακτική εικόνα της Ελλάδας που μπορεί να προσελκύσει ποιοτικό τουρισμό, καθώς το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης εδράζει στην Κέρκυρα, μνημείο της Unesco και δημοφιλή ταξιδιωτικό προορισμό σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης της Κέρκυρας είναι μοναδικό στην Ελλάδα και κατέχει μία πλούσια συλλογή ιαπωνικών έργων τέχνης, της οποίας σημαντικό τμήμα αποτελούν τα 1600 τυπώματα του ukiyo-e. Αυτές οι "εικόνες του επιπλέοντος κόσμου" -αυτό ακριβώς σημαίνει το ukiyo-e, εικόνες ενός κόσμου που ρέει και αλλάζει συνεχώς- συγκεντρώθηκαν από τον Γρηγόριο Μάνο (1850-1928), πρέσβη της Ελλάδας στη Βιέννη στις αρχές του 20ου αιώνα, με τα περισσότερα να έχουν αγοραστεί στο Παρίσι. Ο Γρ. Μάνος δώρισε τη συλλογή του στο ελληνικό κράτος στα τέλη της δεκαετίας του 1910, με αποτέλεσμα την ίδρυση του Μουσείου το 1928.
Στη συγκεκριμένη έκθεση παρουσιάζεται μία πλούσια επιλογή ξυλογραφιών που αντανακλούν το εκλεκτικό γούστο του συλλέκτη. Πρόκειται ουσιαστικά για "εικόνες μπροκάρ" (nishiki-e), πολύχρωμα τυπώματα που έφεραν την επανάσταση στον κόσμο του ukiyo-e με την εμφάνισή τους γύρω στα 1765. Η έκθεση εστιάζει σε οκτώ από τους μεγαλύτερους δασκάλους αυτής της τέχνης της χάραξης στο ξύλο.
Ο Suzuki Harunobu ήταν αυτός που πρώτος που διέδωσε το τύπωμα σε πολλά χρώματα. Οι εξαιρετικής λεπτότητας προσωπογραφίες γυναικών του, και τα mitate-e, τα τυπώματα που παρωδούν παλαιότερα έργα, γνώρισαν τεράστια επιτυχία. Ομάδες με ραδινές γυναικείες μορφές που μοιάζουν να αποσπώνται από το φυσικό τοπίο χαρακτηρίζουν το έργο του Torii Kiyonaga. Και ο Κitagawa Utamaro παρουσίαζε μία εξιδανικευμένη εικόνα των καλλονών της εποχής του. Γύρω στο 1792-3, ο εκδότης Tsutaya Juzabaro δημοσιεύει πορτραίτα γυναικών σε gros plan (okubi-e), των οποίων οι τολμηρές συνθέσεις και το εκλεπτυσμένο στυλ του εξασφάλισαν μεγάλη φήμη. Σαν διάτων αστέρας, εμφανίζεται ξαφνικά το 1794, στο μέσον της εποχής του ukiyo-e, ο Toshusai Sharaku με μία έκδοση που περιλάμβανε 28 πορτραίτα-καρικατούρες ηθοποιών του θεάτρου kabuki. Η σύντομη καριέρα του τελείωσε μόλις 10 μήνες αργότερα. Μία από τις μεγάλες ανακαλύψεις αυτής της έκθεσης είναι μία σπανιότατη βεντάλια ζωγραφισμένη με ηθοποιούς του kabuki από αυτόν τον μυστηριώδη καλλιτέχνη. O Utagawa Toyokuni ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής για τα έργα του με ηθοποιούς και καλλονές που αντικατοπτρίζουν τα ήθη της εποχής. Ενεργός για περισσότερα από 70 χρόνια, o Katsushika Hokusai ήταν εξαιρετικός σε κάθε μία από τις πολλές θεματικές ενότητες που διαπραγματευόταν, και ειδικότερα στα τοπία. Ο άλλος μεγάλος τοπιογράφος του τέλους της εποχής Edo είναι ο Utagawa Hiroshige του οποίου η πληθωρική παραγωγή αποτελείται από πολλές χιλιάδες τυπώματα. Τέλος, αν και ο Utagawa Kuniyoshi ειδικεύτηκε στις απεικονίσεις πολεμιστών, το ταλέντο του εκφράζεται εξίσου στα πορτραίτα γυναικών.
Ωστόσο, η δραστηριότητα του Μουσείου Ασιατικής Τέχνης της Κέρκυρας σίγουρα δεν εξαντλείται με αυτή την τόσο σημαντική σε εθνικό και διεθνές επίπεδο έκθεση.
Το Μουσείο πρόκειται το 2012 να φιλοξενήσει στις αίθουσές του δύο περιοδικές εκθέσεις με μεγάλη σημασία.
Η πρώτη θα διαρκέσει από τον Ιανουάριο ως τον Απρίλιο και θα παρουσιάζει τη μαλτέζικη μετανάστευση στις αρχές του 19ου αι στην Κέρκυρα. Η διαδικασία αυτή είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία της μαλτέζικης κοινότητας, η οποία σήμερα έχει αρμονικά ενσωματωθεί στην τοπική κοινωνία κι έχει πάντα υπάρξει δραστήρια και κοιτίδα σημαντικών προσωπικοτήτων. Η έκθεση θα περιλαμβάνει αντικείμενα από προσωπική συλλογή και θα διοργανωθεί σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών της Μάλτας.

ΕDWARD LEAR
Η δεύτερη έκθεση θα ξεκινήσει το Μάιο και θα περιλαμβάνει έργα του Σκοτσέζου ζωγράφου Edward Lear, ο οποίος έζησε και δημιούργησε, μεταξύ άλλων, και στην Κέρκυρα. Οι ακουαρέλες του Edward Lear, δανεισμένες από την Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας, τη Γεννάδιο Βιβλιοθήκη, το Μουσείο Μπενάκη και ιδιωτικές συλλογές, αποδίδουν εξαιρετικά την κερκυραϊκή φύση, που αποτέλεσε για τον καλλιτέχνη σημαντική πηγή έμπνευσης. Την έκθεση συγχρηματοδοτούν και συνδιοργανώνουν τρία σημαντικά ελληνικά ιδρύματα, τα ιδρύματα Α.Γ. Λεβέντη, Μποδοσάκη και Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου.
Σε εποχές όπως η σημερινή, όπου αναπόφευκτα ίσως οι προτεραιότητες ανακατατάσσονται, δράσεις σαν αυτές του Μουσείου Ασιατικής Τέχνης πιστεύουμε πως είναι τουλάχιστον απαραίτητες και πολύτιμες.

Διάρκεια: 28 Σεπτεμβρίου - 17 Δεκεμβρίου 2011
Τόπος: Maison de la Culture du Japon a Paris, Αίθουσα Εκθέσεων (2ος όροφος)
Οργανωτές: Μουσείο Ασιατικής Τέχνης Κέρκυρας -Διευθύντρια η κα Ζερνιώτη Δέσποινα-ΥΠΠΟΤ (www.matk.gr)
Maison de la Culture du Japon a Paris (Japan Foundation) (www.mcjp.fr)
Association pour la MCJP
Υποστηρικτές : Amicale au Japon pour la MCJP

Δεν υπάρχουν σχόλια: